Gezondheidszorg en ziektekosten-verzekeringen in Portugal
Als je eenmaal officieel in Portugal gaat wonen, wil je natuurlijk ook verzekerd zijn van medische zorg. Heb je geen inkomen, pensioen of uitkering uit Nederland of België, dan moet je je privé verzekeren voor gezondheidszorg in Portugal.
Ontvang je echter een wettelijk inkomen of pensioen uit Nederland, dan houdt het CAK in Nederland een bijdrage in waarmee je zorg in Portugal geregeld wordt. Je moet daarvoor een aanvraag indienen voor een S1 document/formulier 121 bij het CAK. Met dat formulier ga je vervolgens naar de Portugese Segurança Social. Daar krijg je dan een bewijs van inschrijving in het Portugese ziekenfonds en een Numero de Utente. Met dat bewijs, je bewijs van residentie in Portugal en je paspoort of ID-kaart, kun je je bij je plaatselijk gezondheidscentrum inschrijven. Een en ander kun je nalezen op de site van het CAK.
Iedere in Portugal residerende Portugees heeft grondwettelijk recht op gratis gezondheidszorg. En iedere officieel in Portugal residerende buitenlander uit een EU lidstaat heeft dat ook. Men betaalt slechts een kleine bijdrage bij een consult, onderzoek en medicijnen. Kinderen onder de 18 betalen deze bijdrage niet.
De uitvoering van de gezondheidszorg berust bij het Ministerie van Volksgezondheid, in de vorm van de SNS: Serviço Nacional de Saúde. De Segurança Social heeft meer te maken met pensioenen en uitkeringen. De gezondheidszorg (SNS) en Segurança Social zijn twee onafhankelijke systemen, die met elkaar verweven zijn.
De kwaliteit van de collectieve gezondheidszorg (SNS)
De kwaliteit van de Portugese gezondheidszorg is de laatste jaren sterk verbeterd, maar de organisatie is vaak niet op het niveau dat Nederlanders en Belgen gewend zijn. Er is een tekort aan artsen, deze spreken vaak alleen Portugees, en soms zijn er weinig tot medewerking geneigde personen achter loketten. Er zijn vaak lange wachttijden. Hierdoor komt het vaak voor dat mensen op de Eerste Hulp van het ziekenhuis gaan zitten wachten om een dokter te kunnen zien. De keuze van de arts, van het ziekenhuis en soms van medicamenten is niet vrij. Lang niet alle behandelingen en medicamenten worden vergoed. Door de bezuinigingen van de afgelopen tijd komt dit systeem verder onder druk te staan. Ook worden in toenemende mate eigen bijdragen gevraagd wanneer gebruik wordt gemaakt van de medische voorzieningen. De eigen bijdrage aan een normaal consult bij een Centro de Saude bedraagt bijvoorbeeld nu al €4,50. Bij alle voorgeschreven geneesmiddelen wordt ook een klein deel aan de patiënt doorberekend.
Privé verzekeringen
Veel mensen kiezen er voor om, naast de standaard publieke gezondheidszorg. een extra verzekering af te sluiten. Hiervoor zijn tal van mogelijkheden, afhankelijk van voorkeur, te besteden bedrag, leeftijd etc. In principe zijn er echter 2 mogelijkheden: oftewel je neemt een min of meer complete verzekering met (gedeeltelijke) vergoeding van artsen, ziekenhuis en operaties erbij. Oftewel je kiest voor de goedkope versie: een soort kortingskaart. Deze laatste optie is goedkoop (tussen 5 en 10 euro per maand) en geeft een korting van ongeveer 50 % op consulten bij aangesloten artsen. Bijna alle privé klinieken zijn bij dit systeem aangesloten. Ook is er dan korting bij tandarts en voor de aanschaf van een bril bijvoorbeeld.
Er zijn veel verschillende aanbieders van verzekeringen. Vaak is het goedkoper om er een af te sluiten bij je eigen bank in Portugal. Als klant daar geniet je korting. Een andere mogelijkheid is lidmaatschap van bijvoorbeeld AFPOP en hiermee een relatief gunstige verzekering af te sluiten bij MEDAL. Bij de complete verzekeringen is het vergelijken lastig omdat ze allemaal verschillende voorwaarden hanteren. Let goed op of er leeftijdsgrenzen zijn voor toelating. Ook wordt het contract door sommige verzekeringen beëindigd als je een bepaalde leeftijd bereikt. Laat je dus goed voorlichten.
Geen eigen bijdrage voor Centro de Saude, ziekenhuis en behandelingen voor:
- patiënten die door de eerstelijnsgezondheidszorg doorverwezen zijn naar ziekenhuizen
- bloeddonors en brandweermannen in geval van nood
- consulten en tests voor patiënten met degeneratieve neurologische aandoeningen, HIV, AIDS, diabetes, alsmede controle en behandeling van kanker
- patiënten die (aantoonbaar) in een onvoldoende economische situatie verkeren (minder dan minimum loon)
- zwangere vrouwen en nieuwe moeders
- kinderen onder de 18 jaar
- "arbeidsongeschikten": meer dan 60% arbeidsongeschiktheid en in bezit van een Atestado Médico de Incapacidade Multiuso
- personen die zijn getransplanteerd
- Portugese (ex)militairen die afgekeurd zijn voor militaire dienst
- geregistreerde werklozen die minder dan 1,5 IAS ontvangen, inclusief hun gezinsleden
- chronische patiënten, zoals mensen met een aandoening van de ademwegen
Gratis voor iedereen:
- consultatie voor gezinsplanning
- behandeling van oncologische aandoeningen
- thuiszorg voor luchtwegaandoeningen
- dialyses
- behandeling van chronische alcoholisten en drugsverslaafden
- behandeling van chronische pijn, degeneratieve neurologische ziekte, spierdystrofie, radiotherapie, geestelijke gezondheidszorg, HIV, AIDS en diabetes
- vaccinaties en griepvaccinatie voor risicogroepen
- noodhulp bij huiselijk geweld
Arbeidsongeschiktheid
Als je in Portugal resident bent en je je hier ook officieel arbeids-ongeschikt laat keuren (buitenlandse keuringen worden niet geaccepteerd), heb je financiële voordelen. Je moet minimaal 60% "incapacidade" hebben om van de voordelen gebruik te kunnen maken. Je hebt dan recht op kortingen bij bijvoorbeeld wegenbelasting, inkomstenbelasting (IRS), je hoeft geen eigen bijdrage voor een consult te betalen bij publieke gezondheidscentra en sommige testen zijn gratis. Verder kun je een invalidenparkeerkaart aanvragen bij het IMT en krijg je vrijstelling van de belasting op nieuwe auto´s, korting op treinkaartjes en nog een aantal zaken. Lees hier alles over de voordelen.
Dit gaat echter niet automatisch, je moet een en ander zelf aanvragen. Je begint dit proces bij een medisch specialist die je een verklaring (relatório médico) moet geven van arbeidsongeschiktheid. Daarmee ga je naar je gezondheidscentrum. Je wordt daarna opgeroepen voor een "gesprek" voor een commissie van artsen en krijgt dan de benodigde verklaring (Atestado Médico de Incapacidade Multiuso) die 5 jaar geldig is. Daarna moet je de hele procedure herhalen en meestal krijg je daarna een document dat voor onbepaalde tijd geldig blijft.
Nederlandstalige medische hulp
Soms is het prettig om in je moedertaal te communiceren. Dat kan vooral het geval zijn als het om je gezondheid gaat. Hier een paar artsen waar je in het Nederlands geholpen kan worden:
- Orange Medical Center, Albufeira. Hier werkt o.a. de NL arts Dr. Heino Folmer: https://albufeira.com/orange-medical-centre/pt
- Dr. Jan van Dijk, huisarts, Albufeira: http://drvandijk.nl/nederlandse-huisarts-in-albufeira/
- Dr. Heleen Kampfraath, huisarts, Albufeira en Vilamoura, 00351-964 377 562.
- Dr. Daniella Barrea, tandarts: tandartsalgarve.com