De vijgenboom (Ficus carica) produceert een bijzondere vrucht die je eerder een schijnvrucht of syncomium zou moeten noemen. De bloemen van de vijgenboom groeien – in tegenstelling tot normale bloemen – binnenin het omhulsel dat we kennen als de vijg. Elk bloemetje binnenin de peul produceert één mini-vrucht met één pitje.
Vijgen eet je idealiter rechtstreeks van de boom, omdat ze erg kort houdbaar zijn. Als je ze een dag of twee moet bewaren, doe dat dan in de koelkast en leg ze dan naast elkaar. Ze zijn erg delicaat en kneuzen gemakkelijk, maar wat zijn ze lekker!
Er zijn veel verschillende soorten vijgen en ze zijn er in verschillende vormen en kleuren. Sommige zijn meer peervormig, andere vrij rond. Sommige zijn groen, andere paars/zwart of geel. Je kunt ze eten zoals ze groeien - in hun geheel - hoewel sommige mensen de buitenste schil eraf pellen als het fruit niet supervers meer is. De rijpe vijgen zullen gemakkelijk van de boom loskomen als je ze vanuit hun normale hangende positie omhoog tilt. De rijpe vijgen hangen een beetje naar beneden als een druppel en voelen zachter aan.
Stekken
Vijgenbomen worden gemakkelijk vermeerderd door stekken. Maak in september of oktober een stek en doe deze in een emmer met potgrond, of steek hem gewoon in de grond en dek af met mulch. Een vijgenboom is moeilijk te doden, als hij zich eenmaal gesetteld heeft. Bescherm hem de eerste winter tegen vorst met een flinke laag mulch, en dan staat hij er alleen voor.
Gezondheid
Vijgen zijn gezond en bevatten veel vitamines en mineralen, zoals o.a. koper, magnesium, kalium, vitamine K, ijzer en vitamine B6. Gedroogde vijgen hebben wel veel suikers en dus ook meer calorieën dan verse vijgen.
Vijgen staan bekend om een aantal gezondheidsbevorderende eigenschappen. Ze bevorderen een goede spijsvertering en helpen tegen constipatie. Ze verminderen het risico op hartaandoeningen door het vetgehalte in het bloed te verbeteren en de bloeddruk te verlagen. Ook is de vijg goed voor het controleren van de bloedsuikerspiegel.
Culinair
Verse vijgen zijn heerlijk op zichzelf, maar passen ook goed bij belegen kazen , verse geitenkaas, presunto (gezouten rauwe ham), of je kunt wat toevoegen aan een frisse salade. Maar zelfs als je het verse vijgenseizoen in Portugal mist, is er altijd nog de rest van het jaar om te genieten van de gedroogde vijgen van de zomeroogst en van doce de figo - vijgenjam!
Vijgenblad
Vijgenbladeren zijn goed voor de bloedsomloop en ze voorkomen een te hoog triglyceridegehalte in het bloed. Vijgenblad remt ook ontstekingen. Mensen met artritis kunnen verlichting vinden bij het drinken van vijgenbladthee. Ook is het goed voor mensen met (pre)diabetes.
Met de bladeren van de vijgenboom kan je een heerlijke kop vijgenthee zetten. Vijgenthee heeft een milde smaak en een prettige geur. Meestal kan je gedroogde vijgenblaadjes bij een theewinkel of kruidenwinkel kopen. Heb je zelf een vijgenboom in de tuin? Laat de bladeren dan drogen en maak er later thee van!
Koken in een vijgenblad is erg gemakkelijk. Je kunt er bijna alle vis en vlees in koken. Je wikkelt de vis of het vlees in vijgenbladeren. Vervolgens leg je het pakketje op de barbecue of stoom je het gaar in de oven. Het vijgenblad zorgt ervoor dat je gerechtje niet uitdroogt en heerlijk mals wordt. Gezonde vitaminen en mineralen van het blad worden afgegeven aan je eten. Over het algemeen wordt het vijgenblad alleen gebruikt om in te koken, niet om op te eten.
Nadelen
Bij het overmatig eten van vijgen bestaat de kans op diarree. Wie bloedverdunners gebruikt moet ook oppassen niet te veel vijgen te nuttigen, omdat ze rijk zijn aan vitamine K. Bovendien zijn er mensen die allergisch zijn voor vijgen (vaak mensen die al allergisch zijn voor berkenpollen).
Vijgen bevatten een natuurlijke vorm van latex, waar sommigen overgevoelig op reageren. Dit sap wordt overigens vaak met succes gebruikt bij de bestrijding van wratten.